ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ;

Written by:

Category: Άγχος, Απώλεια, Αυτοεκτίμηση, Αυτοπεποίθηση, Κατάθληψη, Κρίση, Ποιότητα Ζωής, Συναισθήματα, Τρόπος Ζωής

Published:

Στο κεφάλαιο της απώλειας, εντάσσεται ό,τι ο κάθε άνθρωπος ονομάζει απώλεια, με την προϋπόθεση όμως να έχει επενδύσει συναισθηματικά σε αυτό.
Είναι η υγεία του, ο σύντροφός του, η δουλειά του, ότι είναι εκείνο που τον ταράζει, ρυθμίζει και επηρεάζει την διάθεσή του, θετικά ή αρνητικά. Στρεσογόνος παράγοντας, στις επιστήμες που ασχολούνται με την ψυχική υγεία, θεωρείται εξίσου δυνατός, το διαζύγιο, η απώλεια εργασίας όσο και ο γάμος, η προαγωγή θέσεως στην δουλειά κ.α. Αξίζει να αναφερθούν κάποια γεγονότα που συντελούν στο άγχος και στην κατάθλιψη για να γίνει πιο κατανοητό ό,τι προαναφέρθηκε. Π.χ η απόλυση όσο και η επανασύνδεση στον γάμο ή ο συζυγικός χωρισμός, όσο και η συνταξιοδότηση, σοβαρά προβλήματα με τον νόμο, ή η αλλαγή στον αριθμό των καβγάδων με τον/την σύζυγο, όσο και η αλλαγή κατοικίας με τις γιορτές Χριστουγέννων. Αυτά και άλλου τέτοιου τύπου γεγονότα στην ζωή μας, από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, εξετάζονται και αντιμετωπίζονται ως «σημαντικές στιγμές» στην ζωή των ανθρώπων που χρήζουν μελέτης και δίνουν διαφορετική διάσταση στην πιθανή διάγνωση του προβλήματος.
Θα σχολιαστούν τα στάδια που ο καθένας μας περνάει όταν προέκυψε στην ζωή του ένα συμβάν που ο ίδιος ερμήνευσε ως απώλεια. Η μεγαλύτερη πρόκληση για το άτομο που βιώνει μια απώλεια και βρίσκεται σε κρίση, είναι να μάθει να ζει με τις αλλαγές που έχουν παραχθεί. Επίσης να εξασφαλίσει «ποιότητα ζωής» η οποία χαρακτηρίζεται από την ικανοποιητική λειτουργία του, στους βασικούς τομείς της ζωής του, ανεξάρτητα από τα πρόσφατα γεγονότα και την δημιουργία του προβλήματος.

1ος βασικός τομέας ο οργανικός, που συνδέεται με την φύση και την σοβαρότητα σωματικών συμπτωμάτων που εκδηλώνονται στο άτομο που ζει σε κρίση. Πιθανά να έχει παραμελήσει την ποιότητα και την συχνότητα των γευμάτων στην διατροφή του. Να έχει αυξήσει το κάπνισμα, ή την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, να μην συμπεριλαμβάνει την άσκηση στις ημερήσιες ασχολίες του. Ως αποτέλεσμα να νιώθει εξασθενημένος και εξουθενωμένος, ψυχικά και σωματικά. Όταν το άτομο ευαισθητοποιηθεί και θελήσει να έχει ποιότητα στην ζωή του, επιλέγει να υιοθετήσει νέες συμπεριφορές στο πλαίσιο της φροντίδας του εαυτού του. Με την έναρξη νέων αντιδράσεων του, επανακτά μεγάλο μέρος της αίσθησης ελέγχου πάνω στην οργανική του κατάσταση στο σώμα του για να μπορεί να τον ακολουθεί σιγά – σιγά και πάλι.

2ος βασικός τομέας του ατόμου που επηρεάζεται δραστικά είναι ο ψυχολογικός τομέας, η διάθεσή του δηλαδή. Ο ψυχολογικός τομέας αναφέρεται στην υποκειμενική αντίληψη που έχει το άτομο για την κρίση που βιώνει, και για την υποκειμενική αντίληψη που έχει για τον ίδιο του τον εαυτό. Όταν δραστηριοποιείται για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που προβάλλει η απώλεια, διατηρεί μια θετική εικόνα του εαυτού του. Όταν βιώνει έντονο άγχος και κατάθλιψη, μειώνεται η αυτοεκτίμησή του και επηρεάζεται αρνητικά η προσαρμογή του στις νέες καταστάσεις που δημιουργεί η κρίση. Οι περισσότεροι άνθρωποι που βιώνουν μια κρίση περνούν διαδοχικά από ακόλουθα στάδια: άρνησης, σοκ, θυμού, διαπραγμάτευσης, κατάθλιψης και αργότερα τελικής αποδοχής. Οι αρχικές αντιδράσεις εκφράζονται με ερωτήματα του τύπου «Είστε βέβαιος;» ή «Δεν είναι αλήθεια!» ή «Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό!» οι οποίες και υποδηλώνουν μία άρνηση του προβλήματος που είναι ένας φυσιολογικός μηχανισμός άμυνας ο οποίος λειτουργεί σαν μία ασπίδα αυτοπροστασίας μπροστά στην απροσδόκητη πραγματικότητα. Επιτρέπει στο άτομο να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα λιγότερο απειλητική. Άλλη μια φυσιολογική αντίδραση είναι και ο θυμός. Το άτομο, είναι υποχρεωμένο να δεχθεί ότι ξαφνικά η ζωή του αλλάζει. Η έκφραση που συνήθως συνοδεύει τον θυμό είναι «Γιατί σε εμένα;» η οποία υποδηλώνει μια αίσθηση αδικίας, αδυναμίας και έλλειψης ελέγχου. Το άτομο κάποιες φορές μεταθέτει τον θυμό του προς τους οικείους του, συγγενείς και φίλους, δημιουργεί εντάσεις στις διαπροσωπικές του σχέσεις με αποτέλεσμα να αποξενώνεται σε μια περίοδο κατά την οποία έχει ανάγκη την στήριξη και την φροντίδα της “οικογένειας”. Όμως ο θυμός συχνά χρησιμοποιείται εποικοδομητικά, το άτομο διεκδικεί ενημέρωση, ενεργό συμμετοχή σε εξελίξεις που τον αφορούν στο θέμα του, συμμετέχει σε δραστηριότητες επιμορφωτικού περιεχομένου ή κοινωνικές δραστηριότητες, αποκτά καινούργια χόμπι κ.λ.π

Τελικά μπορεί αυτή η κρίση ή «η απώλεια», να είναι το έναυσμα και η αφορμή για να κατακτηθούν νέα ενδιαφέροντα και ορισμένα ζητήματα ή πράγματα να αποκτήσουν μεγαλύτερη ή μικρότερη σημασία ή αξία από ότι στο παρελθόν.

Ευδοξία Μαυραγάνη
Κοινωνική Λειτουργός – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια